Στην κλασσική ομάδα Balint παρευρίσκονται 8 έως 12 γιατροί, ενώ την ομάδα την συντονίζει ένας ειδικά εκπαιδευμένος συντονιστής ομάδας Balint. Ο Michael Balint εφάρμοσε αρχικά τη μέθοδο με γιατρούς. Ωστόσο εμπειρικά έχει διαπιστωθεί ότι η μέθοδος λειτουργεί πολύ καλά και με μικτές ομάδες. Η στάση των μελών της ομάδας χαρακτηρίζεται από υψηλό αμοιβαίο σεβασμό. Οι πληροφορίες είναι απολύτως εμπιστευτικές και δεν πρέπει να βγαίνουν εκτός του χώρου.
H ομάδα αναλύει με μία συγκεκριμένη τεχνική, την σχέση γιατρού με τον ασθενή που ο εισαγόμενος επιθυμεί να εμβαθύνει και κατανοήσει και ο οποίος περιγράφει τη συνάντηση του με τον συγκεκριμένο ασθενή, χωρίς κάποια ιδιαίτερη προετοιμασία, ή τη χρήση σημειώσεων και αρχείων όπως γίνεται στην εποπτεία. Λεκτικά και μη λεκτικά μηνύματα περνάνε στους συμμετέχοντες της ομάδος οι οποίοι “καθρεφτίζουν” μέσα από τις εντυπώσεις τους, την φαντασία τους και τα συναισθήματα τους την σχέση του επαγγελματία εισηγητή με τον ασθενή/πελάτη του. Αυτό οδηγεί σε μια σύνθετη εικόνα της σχέσης και επιρροής του ενός στον άλλον, την οποία ο εισηγητής μπορεί να παρατηρήσει ήσυχα από απόσταση, ανακαλύπτοντας καινούργιες οπτικές γωνίες που μπορεί να χρησιμοποιήσει στην παρέμβαση του, δημιουργώντας μία νέα προοπτική για διάγνωση και θεραπεία. Αναγνωρίζει επίσης την δική του επίδρασή στην συμπεριφορά του ασθενούς/πελάτη και το αντίθετο.
Από την μία πλευρά η εργασία σε ομάδα Balint προσφέρει και ένα κομμάτι αυτογνωσίας στον εισηγητή το οποίο σταδιακά οδηγεί σε μία “….περιορισμένη αλλά, ωστόσο, ουσιαστική αλλαγή στην προσωπικότητά του.” (Balint). Από την άλλη πλευρά, ο γιατρός ψυχολόγος κλπ. επαγγελματίας μαθαίνει να επικεντρώνει την προσοχή του και στην συνολική προσωπικότητα του ασθενή και τις εμπειρίες του που σχετίζονται έμμεσα, ή άμεσα με την ασθένεια του, αφού είναι αποδεδειγμένο ότι ψυχικοί και κοινωνικοί παράγοντες μπορούν να έχουν εξίσου σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη μίας νόσου, όπως ακριβώς οι φυσικοί παράγοντες και οι σωματικές αλλαγές στον ψυχισμό. Αυτή είναι και η βάση της Πρωτοβάθμιας Ψυχοσωματικής Φροντίδας για όλες τις Ειδικότητες.
Έτσι, η εργασία σε ομάδα Balint είναι προς όφελος του ασθενούς και του επαγγελματία.
Αυτή η μέθοδος, πλέον αξιολογημένη, αποτελεί ένα υποχρεωτικό κομμάτι στην εξειδίκευση γιατρών γενικών παθολόγων και γυναικολόγων στην Γερμανία και μέλλεται να εξαπλωθεί και σε άλλες χώρες και ειδικότητες. Είναι επίσης χρήσιμη για άλλους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας και άλλα βοηθητικά και κοινωνικά επαγγέλματα όπως κλινικοί ψυχολόγοι, νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, δάσκαλοι, παιδαγωγοί, κλπ.
Μια συνεδρία διαρκεί 90 λεπτά (και πιστοποιείται με 2 μονάδες κατάρτισης). ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΟΜΑΔΩΝ BALINT
Σε μία ημερίδα στην Hellenic Balint Society, γίνονται 2 έως 5 ομαδικές συνεδρίες και πρόσθετες διαλέξεις.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τα μέλη που επιθυμούν να συμμετάσχουν σε μία ομάδα μελλοντικών συντονιστών ελληνικών ομάδων Balint θα λάβουν υποχρεωτική συνέντευξη δωρεάν με έναν υπεύθυνο της Ελληνικής Εταιρίας Balint για να αξιολογήσουν τις γνώσεις, την εμπειρία και τις ικανότητές τους.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Πως δημιουργήθηκαν οι ομάδες Balint
Στις αρχές της δεκαετίας του ’50, ο Michael Balint (1896-1970) κάλεσε τους γενικούς ιατρούς σε σεμινάριο στο Λονδίνο για να μελετήσει τα ψυχολογικά ζητήματα στη σχέση των γενικών γιατρών με τους ασθενείς τους. Η ιδέα του ήταν ότι “το πιο συνηθισμένο φάρμακο είναι ο ίδιος ο γιατρός.” Αναφέρει :«Δεν υπάρχει βιβλίο που να αναφέρει τη δοσολογία στην οποία ο γιατρός θα πρέπει να συνταγογραφήσει τον εαυτό του… ή που να αναφέρει τυχόν ανεπιθύμητες παρενέργειες.» (Ο γιατρός, ο ασθενής του και η ασθένεια, Michael Balint, 1957)
Σε ομάδες Balint χρησιμοποιούμε την αναλυτική εξέταση της “σχέσης” γιατρού-ασθενούς, προκειμένου να αποκτήσουμε μια καλύτερη κατανόηση του γιατρού, του ασθενή και της ασθένειας του.
H διαφορά της τεχνικής Balint από την εποπτεία
Η διαφορά της εργασίας σε ομάδες Balint από την εποπτεία, είναι στο ότι γιατρός, ή ψυχολόγος δεν παίρνουν οδηγίες για την τεχνική πλευρά της θεραπείας που ασκούν, ούτε “συνοδεύονται” από τον επόπτη στη πρακτική τους εξασκήση, όπως στίς πρώτες εγχειρήσεις, ή στην εξέταση ασθενούς, ή στην ψυχοθεραπεία. Αντιθέτως στις ομάδες Balint παρευρίσκονται και άτομα με πολύχρονη εμπειρία στον τομέα της εργασίας τους και σίγουροι για την τεχνική τους.
Ποιούς ασθενείς αναφέρουμε
Οι ασθενείς που αναφέρονται στην ομάδα, είναι ασθενείς που για κάποιο λόγο δημιουργείται στην επαφή μαζί τους μία “διαπροσωπική συναισθηματική δυσκολία” με πιό έντονα συναισθήματα από ότι συνήθως. Π.χ. ασθενείς που στην επαφή μαζί τους “πιάνουμε” μια επιθετικότητα, ασθενείς που μας δημιουργούν αβεβαιότητα σε θέματα που κανονικά δεν θα νοιώθαμε αβέβαιοι, ίσως μάλιστα να πιάνουμε τον εαυτό μας να κάνουμε μερικές εξετάσεις παραπάνω που δεν θα κάναμε σε ανάλογες περιπτώσεις, ασθενείς που μας παροτρίνουν να μπούμε σε αντιπαράθεση, ή και ασθενείς που νοιώθουμε ιδιαίτερη προστατευτικότητα. Αλλά και άλλους ασθενείς, που μετά την δουλειά ¨παίρνουμε μαζί μας¨ στην σκέψη μας για τον οποιοδήποτε λόγο.
Ακόμα και αν δεν κάνουμε τίποτα από αυτά, και μόνο η “τάση μας” προδίδει μια πλευρά της σχέσης με τον ασθενή που αξίζει να αναλυθεί προς όφελος και των δύο.
Πρόσθετο όφελος
Tο “συναισθηματικό στρες”, ή όπως το αναφέρει ο Badura (Badura 1190, S. 113 ff) το “στρες αλληλεπίδρασης” από μία διαπροσωπική επαφή, -και το οποίο δημιουργείται όταν υπάρχει διαφορά μεταξύ των πραγματικών και των κοινωνικά επιθυμητών συναισθημάτων-, είναι λιγότερο προβλέψιμο, προσχεδιάσιμο και ελεγχόμενο από την σχετική επαγγελματική δραστηριότητα.
Eχει όμως πλέον αποδειχθεί, πως το αντίκτυπο του “συναισθηματικού στρες”, είναι ένας βασικός παράγοντας για λάθη στην θεραπεία από γιατρούς οποιασδήποτε ειδικότητος και γενικά στην αντιμετώπιση του ασθενή. Μέχρι πρότεινος ήταν θεωρημένο και αυτονόητο πως πρέπει να “ξεπερνάμε” τα συναισθήματα μας στις διαπροσωπικές μας σχέσεις με τους ασθενείς. Μερικοί μάλιστα εργαζόμενοι δεν σταματάνε καθόλου να αναλύσουν την αλληλεπίδραση που υφίσταται από μια διαπροσωπική επαφή, θεωρώντας μια τέτοια ανάλυση κάτι το μη ή λιγότερο σημαντικό και όχι άξια για να δωθεί σημασία, ίσως μάλιστα να το θεωρούν λανθασμένα και σαν σημάδι αντιεπαγγελματισμού να ασχοληθούν με αυτήν την συναισθηματική πλευρά. Το αντίθετο ακριβώς είναι όμως το σωστό!
Ο επαγγελματίας χρειάζεται να αναλύει τα συναισθήματα του και να καταλάβει τη δυναμική της μοναδικότητας της σχέσης του με τον ασθενή του /πελάτη του, για να μπορέσει να έχει μία ολοκληρωμένη εικόνα του ανθρώπου στον οποίο προσφέρει τις υπηρεσίες του και να προχωρήσει και στην σωστή αντιμετώπιση του και/ή θεραπεία.